Một số nội dung cơ bản của Nghị định số 216/2025/NĐ-CP:

Thứ nhất, về thành phần đoàn thanh tra, gồm có trưởng đoàn thanh tra, thành viên và trong trường hợp cần thiết có thể có phó trưởng đoàn. Trưởng đoàn và phó trưởng đoàn bắt buộc phải là thanh tra viên. Trường hợp cần trưng tập thêm người ngoài cơ quan thanh tra để tham gia đoàn thì phải là người có đủ tiêu chuẩn theo quy định tại Điều 27 và không thuộc trường hợp không được tham gia Đoàn thanh tra theo quy định tại Điều 23 của Nghị định này.

Thứ hai, về tiêu chuẩn trưởng đoàn thanh tra, ngoài yêu cầu chung về phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, khả năng phân tích, đánh giá, tổng hợp và năng lực chỉ đạo, điều hành hoạt động thanh tra, thì trưởng đoàn thanh tra của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước và Thanh tra tỉnh phải từ thanh tra viên chính trở lên; các đoàn thanh tra của các cơ quan thanh tra khác chỉ yêu cầu từ thanh tra viên trở lên. Tiêu chuẩn này nhằm khẳng định việc chuẩn hóa nghiệp vụ thanh tra và bảo đảm chất lượng hoạt động thanh tra.

Thứ ba, Nghị định quy định rõ trình tự, thủ tục đề xuất người tham gia đoàn thanh tra, thay đổi, bổ sung thành viên đoàn thanh tra, Phó Trưởng đoàn thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra tại các Điều 21, Điều 24 và Điều 25 của Nghị định. Quy định này nhằm đảm bảo người tham gia đoàn thanh tra không thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 23 của Nghị định, đảm bảo nguyên tắc khách quan của hoạt động thanh tra. Việc thay đổi, bổ sung thành viên đoàn thanh tra đều phải có quyết định do người ra quyết định thanh tra ban hành, nêu rõ lý do và thông báo tới đối tượng thanh tra.

Thứ tư, Nghị định cũng quy định cụ thể về nhiệm vụ, trách nhiệm của người ra quyết định thanh tra, Thủ trưởng đơn vị được giao chủ trì cuộc thanh tra, Trưởng đoàn và các thành viên đoàn thanh tra, trong đó đặc biệt nhấn mạnh trách nhiệm của trưởng đoàn trong việc tổ chức, chỉ đạo hoạt động của đoàn, đảm bảo đoàn thanh tra thực hiện đúng quyết định thanh tra và kế hoạch tiến hành thanh tra đã được phê duyệt, đúng tiến độ và kịp thời báo cáo; đồng thời chịu trách nhiệm trước pháp luật và người ra quyết định thanht ra về hoạt động của Đoàn thanh tra.

Thứ năm, Nghị định bổ sung quy định mới về nhật ký đoàn thanh tra (có thể ghi bằng sổ nhật ký hoặc nhật ký điện tử), quy định về chế độ, chính sách đối với người được trưng tập và quy trình họp tổng kết hoạt động đoàn thanh tra, giúp hoàn thiện toàn bộ chu trình quản lý, giám sát hoạt động thanh tra một cách chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu quả.

Bên cạnh đó, chương V của Nghị định số 216/2025/NĐ-CP cũng cụ thể hóa quy trình thanh tra được quy định trong Luật Thanh tra năm 2025 theo hướng khoa học, chặt chẽ và khả thi, đảm bảo hoạt động thanh tra được tiến hành đúng pháp luật, hiệu lực và hiệu quả.

Trình tự tiến hành một cuộc thanh tra bao gồm các nội dung cơ bản sau: Thu thập thông tin để chuẩn bị thanh tra; Xây dựng, phổ biến kế hoạch tiến hành thanh tra; Công bố quyết định thanh tra; Triền khai hoạt động thanh tra tại trụ sở đối tượng thanh tra hoặc tại cơ quan thanh tra; thực hiện thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung thanh tra; yêu cầu đối tượng thanh tra giải trình, làm rõ thêm những vấn đề trong dự thảo kết luận thanh tra; tham khảo ý kiến của các cơ quan, tổ chức, cá nhân về dự thảo kết luận thanh tra; họp tổng kết hoạt động của đoàn thanh tra. Việc quy định chi tiết, minh bạch hóa trách nhiệm trong từng bước tiến hành của hoạt động thanh tra giúp bảo đảm tính trọng tâm, trọng điểm, tránh chồng chéo giữa các hoạt động thanh tra, tăng tính chủ động, rút ngắn thời gian thanh tra và phát huy được hiệu quả; đồng thời bảo đảm sự minh bạch, liêm chính và khách quan trong hoạt động thanh tra.

Thứ sáu, cụ thể hóa các quy định của Luật Thanh tra năm 2025 về giám sát hoạt động của đoàn thanh tra và thẩm định dự thảo kết luận thanh tra nhằm bảo đảm hoạt động thanh tra khách quan, minh bạch, đúng quy định pháp luật.

Nghị định đã quy định cụ thể trách nhiệm của người ra quyết định thanh tra và thủ trưởng cơ quan, đơn vị quản lý trực tiếp người là thành viên Đoàn thanh tra về nội dung giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra. Cụ thể:

Người ra quyết định thanh tra có trách nhiệm tổ chức giám sát toàn bộ hoạt động của đoàn theo kế hoạch đã được phê duyệt, đảm bảo cuộc thanh tra được thực hiện đúng pháp luật, đúng mục đích, yêu cầu, tiến độ và thời hạn. (Điều 20 Nghị định 216/2025/NĐ-CP)

Thủ trưởng cơ quan, đơn vị quản lý trực tiếp người là thành viên Đoàn thanh tra thực hiện việc giám sát thông qua việc yêu cầu thành viên Đoàn thanh tra báo cáo quá trình thực hiện nhiệm vụ được phân công (trừ những thông tin thuộc bí mật nhà nước), phối hợp xem xét việc chấp hành pháp luật về thanh tra, việc thực hiện nhiệm vụ thanh tra khi có thông tin phản ánh, kiến nghị, tố cáo để áp dụng biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị người có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định (Điều 40 Nghị định 216/2025/NĐ-CP)

Việc giám sát được thực hiện trên cơ sở kế hoạch giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra được người ra quyết định thanh tra phê duyệt. Giám sát có thể thực hiện trực tiếp qua làm việc với đoàn thanh tra hoặc thông qua báo cáo, hồ sơ, tài liệu thu thập được. Đặc biệt, kết quả giám sát là một trong những căn cứ quan trọng để ban hành kết luận thanh tra. Đây là công cụ để giúp người ra quyết định thanh tra kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những thiếu sót, vi phạm trong hoạt động thanh tra nhằm kiểm soát chặt chẽ quyền lực thanh tra.

Về thẩm định dự thảo kết luận thanh tra, Nghị định quy định rõ việc thẩm định dự thảo kết luận thanh tra được thực hiện theo quy định tại Điều 35 của Luật Thanh tra. Quy định này có tính chất bắt buộc đối với dự thảo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra tỉnh, còn các cơ quan khác thì tuỳ theo tính phức tạp của dự thảo kết luận để thủ trưởng cơ quan thanh tra áp dụng khi cần.

Việc thẩm định phải do đơn vị hoặc cá nhân có chuyên môn, năng lực phù hợp, không thuộc một trong các trường hợp quy định về người không được giao thực hiện nhiệm vụ giám sát hoạt động của đoàn thanh tra (khoản 1, Điều 41 Nghị định 216/2025/NĐ-CP).

Nội dung thẩm định bao gồm: đánh giá tính phù hợp giữa dự thảo kết luận với kết quả kiểm tra, xác minh; việc tuân thủ pháp luật; sự logic, chặt chẽ của các nội dung kiến nghị, xử lý. Người thẩm định có quyền yêu cầu đoàn thanh tra cung cấp thêm tài liệu, làm rõ thông tin để bảo đảm chất lượng bản dự thảo kết luận trước khi trình ký. Người ra quyết định thanh tra chỉ đạo Trưởng đoàn thanh tra tiếp thu, giải trình hoặc làm việc trực tiếp với người thẩm định về các nội dung trong báo cáo kết quả thẩm định. Trường hợp không thống nhất thì báo cáo người ra quyết định thanh tra xem xét, quyết định.

Quy định về thẩm định dự thảo kết luận thanh tra trong Nghị định đã tạo ra cơ chế kiểm soát nội bộ chặt chẽ, tránh sai sót, nâng cao tính khách quan và chất lượng của dự thảo kết luận thanh tra trước khi ban hành.

Nghị định 216/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 05/8/2025./.

Chi tiết Nghị định 216/2025/NĐ-CP tại đây:

ND-216-tthanh-tra638920768131383903.pdf